trening kompetencji ekonomicznych, finansowych i obywatelskich
Opis projektu Trening kompetencji ekonomicznych, finansowych i obywatelskich (TKEFiO) ma na celu
modernizację oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami regionalnego rynku pracy. Służyć temu będzie wypracowanie i upowszechnienie modułu edukacyjnego dotyczącego kompetencji ekonomicznych, finansowych i obywatelskich dla uczniów szkół kształcenia zawodowego.
Realizacja TKEFiO obejmuje okres
od kwietnia 2012 r. do września 2014 r.
Projekt jest poszukiwaniem takich narzędzi i metod edukacyjnych, by kształcenie zawodowe coraz bardziej odpowiadało zapotrzebowaniom rynku pracy.
Zgodnie z wnioskami raportów KOWEZiU „Badanie kwalifikacji i kompetencji oczekiwanych przez pracodawców od absolwentów kształcenia zawodowego” (2010) oraz wnioskami z badań MIRP „Badania zainteresowania mazowieckiej młodzieży kształceniem zawodowym oraz sytuacji szkolnictwa zawodowego w województwie mazowieckim” sytuacja szkół kształcenia zawodowego przedstawia się następująco:
• kształcenie zawodowe jest niedostosowane do potrzeb rynku pracy,
• oferta edukacyjna szkół zawodowych jest nieatrakcyjna dla uczniów,
• treści kształcenia zawarte w aktualnych podstawach programowych są modernizowane zbyt rzadko,
• w szkołach zawodowych obserwuje się niezadowalające rozwijanie kompetencji kluczowych (w zakresie kompetencji informatycznych i przedsiębiorczości),
• szkolnictwo zawodowe dostarcza kwalifikacji na zbyt niskim poziomie w odniesieniu do oczekiwań pracodawców.
Analiza wyników raportów wskazuje, że dotychczasowe działania edukacyjne związane z podnoszeniem wymienionych kompetencji uczniów są niewystarczające. W związku z powyższym zdolność do znalezienia zatrudnienia staje się kluczowym problemem rynku pracy absolwentów szkół kształcących w zawodach. Zarówno raporty z badań jak i dane dotyczące bezrobocia absolwentów szkół kształcenia zawodowego wskazują na potrzebę zmian w systemie kształcenia w kierunku dostosowania programów szkolnych do potrzeb pracodawców.
Istniejące problemy absolwentów mogą być rozwiązywane poprzez modernizację oferty szkół w powiązaniu z potrzebami regionalnego rynku pracy. Potrzeby rynku pracy w województwie mazowieckim zostały na potrzeby projektu zidentyfikowane na podstawie „Badania kwalifikacji i kompetencji oczekiwanych przez pracodawców od absolwentów kształcenia zawodowego” (KOWEZIU 2010). Badanie wskazuje, że do kluczowych kompetencji wymaganych od absolwentów szkół kształcenia zawodowego należą:
• odpowiedzialność (związana z decyzjami finansowymi),
• postawa obywatelska,
• wiedza ekonomiczna w ujęciu globalnym,
• znajomość rachunkowości,
• przedsiębiorczość.
Wyżej wymienione kompetencje koncentrują się więc wokół kompetencji: ekonomicznych i finansowych oraz umiejętności miękkich związanych z kwestiami obywatelskimi (zainteresowanie dobrem wspólnym, umiejętność współpracy, planowania wspólnych działań). Tymczasem do tej pory nie prowadzono na szeroką skalę projektów edukacji finansowej/konsumenckiej i obywatelskiej dla uczniów szkół kształcenia zawodowego, a problem niskich kompetencji finansowych/ekonomicznych młodzieży tych szkół nie został dotychczas gruntownie zbadany, choć wiadomo, że problem ten występuje.
Dlatego też
odbiorcami projektu są uczniowie szkół kształcenia zawodowego z 50 placówek województwa mazowieckiego. Potencjalnie, w fazie testowania weźmie udział ok. 225 uczniów i 75 uczennic w wieku 15-19 lat.
Projekt, z uwagi na swa kompleksowość wsparcia oraz metodologii prowadzenia zajęć, prezentuje innowacyjne podejście łączące kształcenie zawodowe z potrzebami rynku pracy. Jednym z głównych elementów wypracowanego produktu jest połączenie edukacji finansowej, ekonomicznej, obywatelskiej oraz współpracy z pracodawcami w ramach aktywnych form zajęć, warsztatów i zewnętrznych wizyt. Zastosowane formy wsparcia są szersze niż typowy program edukacyjnych realizowany np. w ramach podstaw przedsiębiorczości. Innowacyjność formy wsparcia przejawia się w:
- interdyscyplinarnym charakterze edukacji finansowej, ekonomicznej , obywatelskiej
- zastosowaniu rozmaitych metod pracy z uczniem (metody aktywizujące, warsztaty, podróże po rynku pracy)
- edukacji uczniów w zakresie kompetencji nie objętych innymi przedmiotami (np. w ramach przedsiębiorczości).
Produktem finalnym projektu będzie moduł treningowy dotyczący kompetencji finansowych/ekonomicznych oraz obywatelskich dostosowany do specyfiki uczniów szkół kształcenia zawodowego i potrzeb regionalnego rynku pracy. Produkt finalny będzie się składał z 3 części:
Część I to
program doskonalenia zawodowego nauczycieli szkół kształcenia zawodowego, w ramach którego nauczyciele, wdrażający na terenie szkół zawodowych scenariusze lekcji i animujący realizację podróży po lokalnym rynku pracy, zostaną przygotowani do realizacji zadań.
Część II zawiera
zestaw 10 scenariuszy zajęć lekcyjnych „Trening Kompetencji Ekonomicznych i Obywatelskich w powiązaniu z lokalnym rynkiem pracy” oraz poradniki dla nauczycieli: „Prowadzenie grupy” i „Animacja podróży po lokalnym rynku pracy”.
Część III to
scenariusz realizacji podróży po lokalnym rynku pracy. Każda grupa uczniów biorąca udział w projekcie będzie musiała samodzielnie wybrać branże oraz przygotować lokalne wizyty w firmach i zakładach pracy, a także w instytucjach zajmujących się rynkiem pracy takich jak PUP lub Powiatowe Rady Zatrudnienia.
Etapy realizacji Diagnoza i analiza problemu (kwiecień – wrzesień 2012 r.)Badania zostaną przeprowadzone wśród 400 uczniów w regionie (ze szkół prowadzących nauczanie w zawodach, w których niezbędne są kompetencje objęte produktem), wśród 100 pracodawców oraz 200 nauczycieli.
Cele badania :
- rozpoznanie potrzeb edukacyjnych uczniów w zakresie produktu,
- rozpoznanie potrzeb szkoleniowych i edukacyjnych nauczycieli w kontekście produktu,
- pogłębiona diagnoza potrzeb pracodawców w zakresie kompetencji uczniów szkół kształcenia zawodowego.
Opracowanie wstępnej wersji produktu oraz strategii wdrażania (czerwiec – listopad 2012 r.)W oparciu o wyniki diagnozy zostaną opracowane moduły edukacyjne, mające na celu kształtowanie takich kompetencji uczniów szkół kształcenia zawodowego, które oczekiwane są przez pracodawców.
Praca nad strategią wdrażania oraz opracowaniem wstępnej wersji produkt finalnego będzie przebiegała przy wsparciu partnera zagranicznego.
Testowanie produktu (luty – listopad 2013 r.)Odbywać się będzie w 20 grupach (każdy nauczyciel prowadzi zajęcia w 15 osobowej grupie).
Fazę testowania poprzedzą szkolenia przygotowawcze dla nauczycieli. Podczas szkoleń nauczyciele zostaną wyposażeni w pakiet materiałów zawierający scenariusze lekcji, potrzebne pomoce oraz poradniki. Następnie poprowadzą 10 lekcji testowych w każdej grupie oraz pomogą zorganizować współpracę z lokalnymi pracodawcami (podróże po rynku pracy) . Nauczycieli wspierać będzie koordynator (spotkania samopomocowe i doradztwo indywidualne), a także partner zagraniczny poprzez prezentacje swojego know-how w tym zakresie (organizacja 3 dniowej wizyty studyjnej dla nauczycieli testujących produkt do City of Sunderland College w Wielkiej Brytanii. Celem wizyty będzie poznanie praktyk UK w zakresie edukacji finansowej/ekonomicznej oraz obywatelskiej w szkołach zawodowych).
Analiza rzeczywistych efektów (luty 2013 r. – grudzień 2013 r.)Zostaną przeprowadzone badania mające na celu pomiar wzrostu kompetencji uczniów oraz zdiagnozowanie problemów jakie wystąpiły w stosowaniu wersji testowej. Opracowana zostanie rekomendacja do modyfikacji produktu.
Opracowanie produktu finalnego (grudzień 2013 r. – luty 2014 r.)Grupy ekspertów dokonają modyfikacji produktu finalnego w oparciu o wyniki etapu testowania. W proces ten włączeni zostaną nauczyciele prowadzący zajęcia z uczniami podczas fazy testowania.
Upowszechnienie i włączenie do głównego nurtu polityki (luty – wrzesień 2014 r.)Zaplanowane zostały następujące działania:
- publikacje w mediach regionalnych i branżowych dot. opracowanego produktu;
- seminaria szkoleniowe dla nauczycieli na poziomie regionalnym, w których wezmą udział nauczyciele szkół kształcenia zawodowego (seminaria będą służyć promocji produktu oraz jego upowszechnieniu i zastosowaniu; uczestnicy seminariów szkoleniowych zostaną zobowiązani do przedstawienia gotowego produktu dyrektorom szkół oraz organom prowadzącym w celu zatwierdzenia ich do wdrożenia;
- konferencja w Warszawie upowszechniająca produkt dla 320 uczestników (prezentacja modułu, warsztaty dot. stosowania produktu);
- włączenie ostatecznej wersji produktu finalnego do oferty edukacyjnej Mazowieckiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
